Terwijl de discussie, dinsdagavond begonnen in de Tweede Kamer, over de Hackwet nog in volle gang is wordt er vandaag weer een ander wetsvoorstel besproken, namelijk de Wet op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Die wet is nogal verstrekkend en zou de inlichtingendiensten de mogelijkheid geven om de volledige datastroom (zeg maar alle internetverkeer) van hele groepen mensen of locaties af te tappen en te doorzoeken op verdachte informatie. Daar zitten dan ook onze (onschuldige) berichten, gesprekken, mails en internetbezoeken tussen. Die manier van data verzamelen wordt het ‘sleepnet’ genoemd door critici.
Het wetsvoorstel uit de koker van ministers Plasterk en Hennes krijgt er nu al flink van langs van verschillende privacy-organisaties, maar dat kun je verwachten. Die willen namelijk doorgaans dat privacy boven alles gaat en zijn dus al snel ontevreden over elke inbreuk daarop. De Autoriteit Persoonsgegevens, ook niet de flauwste, zijn echter ook vernietigend over het wetsvoorstel: het zou niet voldoen aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Ook de Raad van State was al niet enthousiast maar dat advies werd door het kabinet al genegeerd.
Het komt er eigenlijk op neer dat iedereen die niet het kabinet of de AIVD is de wet niet ziet zitten. Het rondetafelgesprek dat vandaag in de kamer gehouden werd toonde dat nog maar eens aan. Het grootste kritiekpunt zit ‘m nog niet eens in het feit dat de AIVD in theorie de mogelijkheid heeft om dit te doen, maar vooral dat er in de wet helemaal geen goede controle is ingebouwd. De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) zegt zelf dat ze zoals het nu staat niet voldoende controle kunnen uitoefenen om te zien of de AIVD ‘noodzakelijk, proportioneel en subsidiair’ handelt als ze het sleepnet gebruiken.
Er moet in principe toestemming gevraagd worden aan de minister én aan een speciale commissie (die wel weet waar ze over praat) maar in spoedgevallen mag dat ook achteraf. Het probleem hierbij is dat de rechter er op geen moment aan te pas komt en die zou daar over moeten gaan als het een wet is. Zeker omdat de opsporingsdiensten de gegevens die ze vinden ook nog willen gaan en mogen geven aan partijen in het buitenland is toezicht (vooraf!) een heel belangrijke zaak en dat moet geregeld worden.
Laten we eerlijk zijn: hoe lief je de veiligheid van het land ook is, we moeten hier geen Amerikaanse toestanden krijgen waarbij de inlichtingendiensten zelf de dienst kunnen uitmaken. De discussie is vervelend en voor veel mensen doodsaai, maar uiteindelijk zijn het straks ook jouw berichten en data die gepakt mogen worden. Ook als je niks te verbergen hebt is het wel zo belangrijk dat je data alleen maar wordt gezien als dat écht nodig is en op geen enkel ander moment.
