De bibliotheek, als plaats waar je met een abonnement boeken kon lenen en lezen, heeft het moeilijk. Naast lezen is er inmiddels veel meer keuze in hoe je je avonden en vrije dagen doorbrengt, er is televisie, er zijn tablets, gameconsoles etc.
Ik groeide op in een tijd dat er weinig televisieprogramma’s op onze zwart-wit televisie te zien waren (gelukkig kwam ik uit een dorp vlakbij de Belgische grens en konden we ook naar westerns op de Belgische zenders kijken). Na schooltijd, wanneer het geen weer was om buiten te spelen, ging ik als kind lezen. Wekelijks naar de bibliotheek tot ik op mijn tiende de hele jeugdafdeling van onze dorpsbibliotheek uitgelezen had en ik op de kaart van mijn moeder de volwassenenafdeling afstruinde.
Mijn jongste zoon (7) is ook een leesfanaat, hij is momenteel in 4 boeken tegelijk bezig en switcht tussen “Dolfje Weerwolfje”, “Geronimo Stilton”, “De Hobbit” en “Harry Potter”. Nog steeds als papieren boek. Maar daarnaast zijn er nog veel meer vormen van tijdverdrijf die ook aantrekkelijk zijn en die concurreren met het pakken van een boek wanneer hij uit school komt. En dan heb ik het niet alleen over speelgoed zoals lego en playmobil, wat ik vroeger ook had, dan heb ik het vooral over electronisch speelgoed zoals spelconsoles en laptops om Minecraft op te spelen.
En wat voor hem geldt, geldt voor veel andere kinderen en zeker ook voor volwassenen. Het beeld van ’s avonds rustig de krant lezen bij de koffie is enorm verouderd. Het nieuws van de ochtendkrant is gedurende de dag al lang via radio, televisie, maar vooral via nieuwe (social) media tot ons doorgedrongen.
Vroeger ging ik naar de bibliotheek wanneer ik informatie wilde over een bepaald onderwerp. En wanneer het boek er in Zundert niet was, dan kon het voor een kwartje worden aangevraagd en moest je er op wachten. Tegenwoordig zoek ik in no-time alles wat ik wil weten op internet op. En daarin ben ik natuurlijk niet de enige. Hoe moet een bibliotheek zich staande houden in een tijd waarin mensen zich steeds meer online bezig houden en gewend raken om niet de deur uit te hoeven, niet om iets te kopen, niet om eten af te halen, niet om een boek te lenen?
Een van de stappen die de bibliotheek de afgelopen jaren gezet heeft, is het ombuigen van de bibliotheek als plaats waar je boeken komt lezen (en waar je stil moest zijn) tot een verzamelplaats voor mensen. Er worden ontzettend leuke dingen voor kinderen georganiseerd, wat er voor zorgt dat kinderen zelf om een bilbiotheekbezoek gaan vragen en het aanbod aan kinderboeken is erg aantrekkelijk en divers. Voor volwassenen zijn er bij de lokale bibliotheken diverse programma’s, variërend van leesclubs en gespreksgroepen, tot informatieavonden, cursussen en lezingen.
En nu is ook een goede stap richting de digifielen gezet. Het toegankelijk maken va e-books voor gebruikers van de bibliotheek is eigenlijk een logische stap, al jaren, maar auteursrechten en verdienmodellen maakten het lastig om dit te realiseren.
Door goed afspraken te maken met uitgeverijen, kunnen de Nederlandse bibliotheken nu 5000 e-books aanbieden. Tot april gratis (althans, inbegrepen in het basisabonnement). Vanaf april betaal je 20 euro voor het lenen van meer recente titels, voor dit bedrag kun je 18 e-books lezen, oudere titels blijven gratis beschikbaar. Lenen houdt in dat je op een hele eenvoudige manier een boek kunt downloaden op je tablet of e-reader en dat het na drie weken daar weer van verdwijnt. Dat is overigens wel een echt voordeel vergeleken bij het moeten inleveren van de papieren boeken, die van mijn kinderen (per kind 10) zijn steevast één à twee dagen te laat en dan loopt een boete behoorlijk op!
Ik vraag me af of deze inhaalslag nog zin heeft. Mensen die de afgelopen jaren trouw de bibliotheek zijn blijven bezoeken, zijn meestal niet de mensen die overstappen op een electronisch device, en het lenen van boeken tegen geld, zoals vanaf april de bedoeling is, is misschien voor mensen aantrekkelijk wanneer ze op vakantie gaan, éénmalig, maar naar verwachting zullen Netflix-achtige diensten niet alleen voor films, maar ook voor boeken deze stap volledig overbodig gaan maken. Google is al lang bezig met het digitaliseren van boeken. Muziek, film, boeken, het zal straks allemaal eenvoudig -op het moment dat je het wilt- beschikbaar zijn.
Hopelijk blijft de bilbiotheek zich inzetten om een plaats te zijn waar mensen die graag lezen, en die van boeken houden, naar toe blijven kunnen. Voor kinderen is het goed om letterlijk te kunnen zien wat een diversiteit in aanbod er is, en het blijft heerlijk om tussen de boeken te kunnen dwalen, maar zoals het nu al voor het opzoeken van informatie geldt, zal het straks ook grotendeels voor lezen gelden: op internet is alles straks eenvoudig, snel en goedkoop te vinden.
