De laatste tijd is er nogal wat aandacht voor leiderschap, met name het gebrek eraan, en worden we bekogeld met boeken, wijze raad en ‘how to’ boeken. Dat die vraag om leiderschap nu naar boven komt is niet zo verwonderlijk. In tijden van grote verandering gebeurt dat altijd. Waar iemand in zichzelf geen antwoorden vindt op nieuwe vragen gaat hij buiten zichzelf zoeken en dan ontstaan de ‘guru’s. Los daarvan, sociale media dwingen tot ‘nieuw organiseren’ en vandaar is het nog maar een kleine stap naar het agenderen van ‘nieuw leiderschap’ en ‘hoe managers leiders’ worden.
Uiteraard staan dan media, uitgeverijen, schrijvers en zelfbenoemde roergangers, als vermomde, maar cash gedreven ecosystemen, klaar om de markt te bedienen. Natuurlijk is zo’n seminar leuk, net als een boek over persoonlijke ontwikkeling. Dat komt denk ik vooral omdat het ons een warm gevoel geeft en doorgaans een feest van herkenning is. Maar activeert het leiderschap? De leerschool van het leven is toch vooral het leven zelf en de acties en besluiten die je daarin neemt. Wie wil glimmen moet nog altijd poetsen.
In de business arena is de vraag actueel hoe managers leiders worden en hoe we leiderschap herkennen. Mijn antwoord? Ik denk dat een manager dat niet zou moeten willen. Managers en leiders hebben namelijk een ander soort bijdrage en benadering in the company, en hebben ook een ander karakter, en doorgaans andere noden, als mens. Leiders zijn van Venus. Managers van Mars.
Managers lossen ‘gesloten problemen’ op: hoe komen we zo efficiënt mogelijk van A naar B. Managers kennen dus punt B en handelen in wezen vanuit één gezichtspunt en geven een opdracht aan de medewerker om die uit te voeren. Leiders zeggen meer ‘dit is punt B en voor wie dat ook zo ziet heb ik een plekje’. Ze nemen verantwoordelijkheid voor de keuze van B. Grote leiders communiceren punt B (I have a dream) en overtuigen anderen om de wereld ook zo te zien. Daar komt geen opdracht aan te pas. Managers de leiding geven werkt niet. Aan de andere kant, je moet een leider ook geen project laten managen. Daar zijn anderen voor die om hem heen staan. Gandhi als projectleider, met timeboxing en maandrapportages, zie je het voor je?
Leiders en managers. Totaal verschillende persoonlijkheden. Allebei nodig in het verbinden van strategie, ondernemerschap en uitvoerend vermogen. Maar: The real leader has no need to lead. He is content to point the way. (Henry Miller).
Ik zelf ken bijna geen voorbeelden van personen die zowel manager als leider zijn. Leiders weten trouwens doorgaans niet dat ze een leider zijn. Ze denken daar helemaal niet over na. Che en Mandela wisten echt niet dat ze “Che”en “Mandela” waren totdat het hen verteld werd en hun leiderschap sociaal erkend werd.
Leiders doen. De ‘how to’ seminars over leiderschap zijn dan ook typisch een management ding. Wat doen leiders? Handelen en delen. Delen van een visie en handelen vanuit die visie. “Chase the vision, not the money”. Leiders worden gedreven door delen van visie en creëren van value cases, non cash-based business cases: “to share is to gain”.
Hoe voelt het om gemanaged te worden? Hoe voelt leiding? Als je mensen afrekent op zichtbaarheid en ‘in control zijn’ dan word je een gemanaged en geen geleid bedrijf. Dat is soms goed maar meestal niet. Een helder, strategisch, perspectief op Punt B verdwijnt dan al snel uit beeld.
Het leiderschapsprobleem in bedrijven is volgens mij niet zozeer het ontbreken van leiderschap. Als je op zoek gaat zul je namelijk veel leiderschap ontmoeten in de meer uitvoerende functies in je bedrijf waar collega’s werken met veel ervaring, ambachtelijke kunde en praktische wijsheid en die heel goed weten wat er gedaan moet worden om de doelen te halen. Ze beseffen ‘hun’ punt B.
Wat verstandig is? Verbinding management en leiderschap. De een kan niet zonder de ander.
Luister en verbind! Herken en eer de waarde die eenieder heeft vanuit zijn eigen ervaringen en kennis, (kracht) en leer daarnaar te luisteren.
