​Prototyping, het hoe, wat en waarom

“Wat is prototyping?” Misschien weet je het antwoord, misschien ook niet. De vraag werd mij onlangs gesteld tijdens een UX meetup. In het Grieks betekent prototype iets als: primitieve vorm of voorbeeld. Dus prototyping wordt dan iets als ‘het maken van een vroeg voorbeeld’. Had ik mijn huiswerk gedaan dan had ik met het geven van die definitie vast indruk gemaakt. Helaas, kans gemist. De definitie die ik wel gaf? “Het maken van een vroege versie om van te leren”. Niet slecht, maar een definitie brengt je maar zover. De uitdaging zit hem veel meer in de hoe, wat en waarom vragen die daarna onherroepelijk volgen. Laten we die eens beantwoorden.

Waarom

Een prototype maak je om gebruikt te worden door mensen. Prototypen doe je dus voor…

1. Jezelf: Je bent bezig met een interactief medium voor vaak zeer diverse devices (pc, tablet, telefoon etc). Ontwerp dus zoveel mogelijk in de natuurlijke context. Je ziet dan veel beter of de flow door de schermen en plaatsing van elementen op schermen goed zijn. Veel (ontwerp)programma’s bieden de mogelijkheid om ontwerpen (live) te bekijken op tablet of smartphone.
2. Anderen in je team (inclusief opdrachtgever):
   • Hoe groter het aantal betrokkenen, des te groter het aantal verschillende interpretaties van een idee. Interactieve prototypes zorgen er nog sneller dan tekst, spraak of zelfs afbeeldingen voor dat iedereen hetzelfde idee ‘ziet’. Het wordt dan makkelijker om je concept te valideren (of falsificeren).
   • Gebruik een prototype als specificatie voor de developers in je team.
3. De gebruiker: Je krijgt de beste feedback van een gebruiker tijdens een interview of test als diegene een zo goed mogelijk mentaal model kan vormen voor zichzelf. Een prototype helpt je daar het beste bij zonder de investeringen van daadwerkelijk het product bouwen.

Wanneer

Zo snel als mogelijk

In het begin zul je mogelijk nog geen uitgebreide flows en grote hoeveelheden schermen hebben, maar dat is vaak helemaal geen probleem. In het begin zijn de vragen die je hebt immers vaak van een hoger conceptueel niveau. Schetsen en verhalen kunnen dan mogelijk al een goed genoeg prototype zijn. Je wilt dan weten of er überhaupt animo voor een product of dienst is.

Dat je heel snel naar concrete prototypes kunt gaan merk je als je werkt via een design sprint.

Zo vaak als nodig

• Je wilt continue kunnen bijsturen, zodat je met de laatste inzichten in gedachten een nieuw pad kunt uitstippelen
• Je kunt dan switchen naar prototyping-vormen die beter passen bij de vragen die je dan hebt of verder blijven bouwen in je huidige prototype.

Wat

Alles dat moeilijk voor te stellen valt

Hoe concreter je iets maakt hoe makkelijker het is voor mensen. Ze kunnen dan meepraten over het idee in plaats van vooral bezig te zijn met het construeren van een beeld in hun hoofd.

Interactie flows

Je voegt uiteraard de schermen toe die relevant zijn voor de te beantwoorden vraag. Bedenk ook of er andere (mogelijk veel gebruikte) alternatieve paden zijn door de website of applicatie en besluit vervolgens of je die meeneemt of netjes ‘afsluit’ door bijvoorbeeld na het klikken van een link een boodschap te tonen wat een klant hierna normaal had kunnen verwachten, maar in het prototype niet beschikbaar is.

Business Rules

In complexere omgevingen of gebruikstesten kan het nut hebben om ook business rules in te bouwen.

Visual Design

Je wilt samen met een opdrachtgever komen tot een visuele stijl die het best past bij het product. Een moodboard is dan een vorm van een vroeg prototype. Is de richting al wat meer uitgekristalliseerd dan maak je eigen ontwerpen. Zijn ze concreet genoeg dan kun je ze gaan testen met gebruikers.

Animaties

Animaties zijn daarvan een goed voorbeeld: een (reeks) afbeelding(en) van belangrijke punten tijdens de animatie zegt misschien meer dan 1000 woorden, maar je mist de timing. Iets wat bij het gebruik van een website of app zeer belangrijk is voor de gebruikerservaring. Houdt daarom rekening met het volgende:

• Is het prototype bedoelt als specificatie of impressie dan werkt een videofilmpje mogelijk nog best goed
• Is de animatie meer bedoeld als onderdeel van de gebruikersinteractie en wil je weten of ze goed begrepen worden dan past een interactief prototype weer meer. Je zou het dan ook kunnen gebruiken tijdens een gebruikstest.

Alleen hoognodige details

Maar onthoud: prototype alleen details die toegevoegde waarde hebben. Is een feature meteen duidelijk of van ondergeschikt belang dan kun je verdere detaillering achterwege laten. Dat heeft als voordeel dat je minder tijd en/of geld hoeft te investeren.

Hoe

Één van mijn collega’s kwam tijdens diezelfde avond met de stelling ‘Protoyping vs Modelling’. We kwamen niet toe aan het bespreken ervan. Toen ik later vroeg wat volgens hem het verschil was tussen de twee gaf hij aan dat hij benieuwd was naar de grenzen van de definitie van prototyping. Ben je ook aan het prototypen als je bijvoorbeeld begint met post-its of een mindmap? Ik vind van wel. De mindmap is dan de primitieve vorm die je helpt bij het beantwoorden van je vragen. Ook hier komt weer terug wat ik zei bij ‘Wat’. Je moet dingen prototypen die moeilijk voor te stellen zijn.

Waarmee

De meeste vragen gingen die avond over tools. Wat is de beste, wat is de meest gebruikte etc… Is tooling daarmee het belangrijkste? Ik denk het niet. De beste tool gaat van persoon tot persoon en situatie tot situatie verschillen.

De beste tool

• is waarschijnlijk degene die je het beste kent.
• is een tool die je niet beperkt, zodat je voorbij de standaardoplossingen komt. Weet wel dat een onbeperkte tool ook een gevaar kan zijn, je gaat makkelijk verder dan waarschijnlijk nodig is voor het beantwoorden van de vraag. Heb je moeite jezelf te beteugelen kies dan een tool die dat voor je doet. Tijd is immers geld.
• hangt af van de vraag die je beantwoord wilt hebben. Grove interactie flows zijn met veel programma’s en manieren te prototypen. Voor hele specifieke animaties is After Effects mogelijk weer een betere keus.
• is dus niet één tool, maar waarschijnlijk meerdere.

De belangrijkste tip: ga het gewoon doen!