Treinreizigers in Nederland klagen nogal graag. Het zal niet allemaal terecht zijn (behalve de langzame WiFi, dat is echt waar), want het is ook wel een oud-Hollandsche volkssport om te kakken op de NS en ProRail, maar het is duidelijk dat de relatie tussen vervoerder en passagiers op de rails op gespannen voet staat. Nu hebben we vorige week al gehoord wat de nieuwe dienstregeling vanaf 11 december voor ons gaat betekenen (iemand blij en tevreden met de veranderingen?) maar deze week was het ook weer tijd voor een traditie die ongeveer op hetzelfde niveau zit als de ijsmeesters die ons vertellen waarom we dit jaar geen Elfstedentocht krijgen: het gezeur over verminderde dienstregeling vanwege het vallen van bladeren in ons land.
Je zou zeggen dat het bladerprobleem toch al lang opgelost moest zijn met het technisch vernuft dat we in 2016 als mensheid hebben. Als je gaat zoeken blijkt dat er ook al verschillende oplossingen zijn die helpen met het bestrijden van de bladerenplaag. Maar even terug naar het begin. Hoe kunnen blaadjes treinen in de weg zitten? De bladeren die van de bomen vallen komen op de rails, waarna de trein er overheen rijdt. Trein vs. blad: 1-0. Het niet zuinig geplette blad blijft nu aan de rails plakken en hoe vaker de train scoort, hoe meer de verschillende overreden bladeren samenkoeken tot een soort harde laag die over de rail heen zit.
Dat zit de trein verder niet in de weg, totdat die harde laag ergens op het spoor zit waar een trein moet remmen. Dan is het niet veel anders dan dat je met een auto wilt remmen op sneeuw: de trein glijdt door. Het belangrijkste verschil in de situaties is dat sneeuw niet hard genoeg is om een stuk van het rubber van je wiel af te schaven, maar het spoor dat wel doet met de ijzeren wielen van de trein. Nu heb je dus een wiel dat niet meer rond is. Dat leidt tot stress in het wiel, dat tijdens het rijden op hoge snelheid steeds verder gaat afbrokkelen en als je dat dan niet snel genoeg weer terug rondslijpt kunnen er in het ultieme geval ernstige ongelukken gebeuren zoals de treinramp in Enschede, die ook veroorzaakt werd door een wiel dat er de brui aan gaf. Wedstrijd verloren.
Er zijn oplossingen genoeg bedacht voor dit internationale probleem. In Duitsland sproeien ze water op de rails, in Engeland gebruiken ze ‘Sandite’-treinen die een soort fijn zand op de rails voor de wielen spuiten zodat de wielen grip hebben én sproeien ze water, maar waar je ook kijkt, de spoorwegen zeggen overal dat er soms geen kruid gewassen is tegen de aangekoekte ellende en dat een trein stil kan komen te staan omdat ‘ie geen grip meer heeft op de rails, of dat er vertragingen optreden omdat treinen meer afstand moeten houden omdat het anders niet veilig is met de langere remweg.
De NS gebruikt ook Sandite-treinen om de rails vrij te maken van de bladeren en daarnaast zijn ze ook bezig om veel bomen te kappen die langs de spoorlijn staan. Het helpt uiteindelijk allemaal niet genoeg en dus hebben veel treinen in de herfst last van ‘vierkante wielen’. Dat betekent dat ze in de slijpbank moeten en ondanks dat er elke dag meer dan 70 wagons opnieuw afgerond worden blijft het behelpen. De Universiteit Delft heeft meegewerkt aan een prototype dat met lasers het spoor vrij zou kunnen maken, maar daar is na de test in 2014 niets meer van vernomen. Misschien werkte het niet zoals gehoopt, misschien was het te duur om in gebruik te nemen, we weten het niet.
Wat we wel weten is dat het vreselijk irritant is dat we met allerlei vertragingen opgescheept zitten door die stomme bladeren. Wat we nu ook weten is dat we misschien iets milder moeten zijn voor de NS en ProRail, want het probleem is toch lang niet zo simpel als je zou denken. De oplossing lijkt nabij, maar dan moet er wel ook geïnvesteerd worden in oplossingen want anders hebben we in 2020 nog steeds vertraging als de bladeren weer beginnen te vallen.
[Afbeelding © Anton Atanasov]
