Een goede vriend van mij, toen nog directeur van een Casino, zei enige tijd geleden tegen mij wat kort en krachtig het business model van het Casino is: “iedereen die een voet zet over de drempel van een Casino, neemt op dat moment afscheid van al het geld wat hij bij zich heeft”.
Ik moest hieraan denken naar analogie van de bekendmaking van Facebook op zijn F8 congres voor developers van afgelopen week in Los Angeles waarop de ontwikkelingstool Open Graph en Facebook’s nieuwe profielpagina Timeline werden aangekondigd en later de aankondiging van Facebook om muziek, video en televisies programma’s via Facebook te gaan aanbieden.
En ik dacht: “Iedereen die een account op Facebook inricht, neemt op dat moment afscheid van zijn privacy”.
Want wat is er aan de hand? Om te beginnen dat Facebook het formeel helemaal correct lijkt te regelen: je bepaalt zelf wie je vrienden zijn en wie je kunnen en mogen volgen, je geeft toestemming voor alle informatie die je plaatst dat hij in meer of mindere mate zichtbaar is. Je geeft toestemming voor elke applicatie die gegevens van jou ophaalt en voor gegevens die je vanuit andere bronnen binnenhaalt en publiceert. Dat lijkt dus in orde: jij zit aan de knoppen voor ieder letter informatie die je op Facebook pagina’s publiceert.
Maar er is meer. Facebook laat je, en terecht, op de toepassing van Apps accorderen dat er gegevens uitgewisseld mogen worden en dat deze gegevens in je stream geplaatst gaan worden. Maar dat vraagt Facebook één keer en dan wordt dat ongemerkt, ongestoort, automatisch en verder ongevraagd uitgevoerd, met de kans dat zonder dat je je dat bewust bent, omdat je ergens iets heel anders op het net of in Facebook aan het doen bent, die actie, mening, opmerking of keuze voor een product gewoon in je stream, voor iedereen of vele zichtbaar, wordt opgenomen. Zo gaat Facebook muziek (spotyfy), televisiesprogramma’s en video’s via Facebook aanbieden en wees je dan bewust dat iedere keuze die je maakt voor vrienden te zien is en in de stream wordt opgeslagen. Je ziet overigens ook wat je vrienden daar voor keuzes maken, enz.
Maar het venijn zit nog ergens anders in: Facebook introduceert je Timeline. Een functie die alle (belangrijke) gebeurteniussen in je leven chronologisch en grotendeels grafisch laat zien. Ik voorspel dat iedereen daar op het eerste gezicht voor zal vallen en mogelijk ijverig op zoek gaat naar materiaal om de ontbrekende mijlpalen van je leven in Facebook zichtbaar te maken. En waar de “ouderen” onder ons zullen zien – omdat het digitaliseren van je levensgeschiedenis pas een tiental jaren echt aan de gang is – dat een deel van het verleden nog een een zwart gat blijft, zal “de jeugd” zien dat Facebook geheel geautomatiseerd je biografie aan het opbouwen is.
Maar bedenk daar dan bij dat Facebook de gegevens voor je timelime ook van andere bronnen (daar had je immers toestemming voor gegeven!) en gegevens die je vrienden een keer hebben gepubliceerd over jou, meeneemt in je timeline. En daar komt het addertje, of misschien kan ik beter zeggen de wurgslang: hoewel misschien ieder afzonderlijk gegeventje niet zo dramatisch is wanneer het (openbaar) wordt gepubliceerd op Facebook, is er nu wel het effect dat al die gegevens uit vele bronnen door de chronologie in een context komen te staan waarvan het maar helemaal de vraag is of je zou zou willen publiceren wanneer Facebook je toestemming voor dit geheel had gevraagd. Dit kan hard aankomen als het om je privacy gaat.
We zijn ons over het algemeen lijkt het niet zo bewust van de gevaren op het internet, “de i-criminaliteit zal wel aan mij voorbij gaan”, en daarbij zijn we meer gespitst op virussen, hacking en phishing en daar kunnen we tools voor kopen toch, maar de grootste internet crimi-bestrijder, Norton, waarschuwt al lang dat het grootste gevaar en ongemak zit in identiteitsfraude: we zetten ongemerkt zoveel over ons zelf en naaste omgeving publiekelijk op het internet dat een slimme crimineel met jouw gegevens zich echt als jou kan voordoen; immers hij weet de geboorte data van je kinderen, waar je woont, wat je telefoonnummer is, de bankrekeningen en de geboorteplaats en -datum van je moeder.
Dat is de ene slechte kant van het te veel prijsgegeven van persoonlijke gegevens, maar de spagaat zich hem er natuurlijk in dat het internet ook heel veel informatie geeft en dat kan omdat zoveel mensen die informatie met veel plezier allemaal op het net aan het plaatsen is. Voor wat, hoort wat! Daarenboven vinden mensen het blijkbaar heel leuk om over zichzelf, de kinderen, het werk en dingen ze doen te vertellen. Ego’s in meer of mindere mate te over.
Misschien wordt ook wel de prijs die we voor de onnoemelijke geneugten van het Internet en de sociale media betalen in termen van een definitief en onomkeerbaar proces van het verlies van je geheimen rond je persoonlijke levenssfeer. Misschien gaan we het gewoon vinden dat het met de privacy gedaan is en omdat het voor een groot deel ook om “schaamte” gaat, kunnen we er misschien ook wel aan leren te wennen: iedereen kent je salaris, het geluk en teleurstellingen van je gezinsleven of je professionele carriere.
Maar nu is het maatschappelijk en sociaal nog zo dat we bepaalde feiten, gedragingen en meningen nog achter de firewall van ons leven willen houden. En zolang we die mening zijn toegedaan, dan zullen we ons moeten realiseren dat sociale media en zeker Facebook, wolven in schaapskleren kunnen blijken te zijn.
